Vandaag is het de Dag van de vertaler. Een schitterend initiatief om vertalers de aandacht te geven die ze verdienen! Want ongetwijfeld heb ook jij al wel enkele vertalingen gelezen. Dat je misschien niet doorhad dat het om een vertaling ging, bewijst hoe goed de vertaler zijn werk deed.

In het kader van de Dag van de vertaler stelden we vertaalster Corry van Bree enkele vragen over de kunst van het vertalen. Misschien heb je haar werk zelfs al gelezen! Ze vertaalde onder andere:

Corry van Bree vertaalt boeken vanuit het Zweeds, Duits, Deens, Noors en Engels. Komende dinsdag komt Oktober van Søren Sveistrup, het brein achter de populaire tv-reeks The Killing, uit. Ook hier hebben we haar te danken voor een vertaling die niet enkel de spanningsboog strak gespannen houdt, maar die de lezer ook het gevoel geeft zelf in Kopenhagen rond te dwalen op zoek naar een mysterieuze moordenaar.

Waarom ben je vertaler geworden?

Ik heb altijd van taal gehouden. Op school was ik dol op het schrijven van opstellen en voor mijn kinderen schreef ik zelf verhaaltjes die ik aan ze voorlas. Nadat mijn kinderen lid waren geworden van een jeugdtheatergezelschap schreef ik jarenlang de musicals voor de groep die vervolgens werden opgevoerd. Dat waren soms musicals voor zo’n zestig kinderen. Toen mijn kinderen wat ouder waren, wilde ik weer aan het werk. Thuis werken leek me ideaal en aangezien ik de studie tolk/vertaler had gevolgd, viel de keus al snel op vertalen. Ik begon met een aantal nonfictie-boeken, mijn allereerste vertaling was een Duits boek over reïncarnatietherapie, maar ik ging langzamerhand steeds meer fictie vertalen.

Om het een beetje spannend te houden heb ik de gewoonte aangenomen om, vooral met een thriller, de tekst niet van te voren te lezen en meteen in het diepe te springen met vertalen.

Hoe ga je te werk tijdens het vertalen?

Vertalen is een intensieve klus waarbij je de tekst keer op keer doorleest, tot er – hopelijk – geen fouten meer in staan en de sfeer van het boek helemaal is overgebracht naar de Nederlandse tekst. Vervolgens gaat de vertaling naar de uitgever, die hem laat nakijken door een persklaarmaker. Ik krijg de tekst terug, bekijk welke correcties en suggesties ik wil overnemen en mail de bewerkte tekst opnieuw naar de uitgeverij. Er kijken weer een aantal correctoren naar de tekst, waarna er een eerste drukproef wordt gemaakt die ik eveneens krijg om de laatste foutjes eruit te halen. Met andere woorden, ik krijg dezelfde tekst zes tot zeven keer onder ogen. Om het een beetje spannend te houden heb ik de gewoonte aangenomen om, vooral met een thriller, de tekst niet van te voren te lezen en meteen in het diepe te springen met vertalen.

Werk je vanuit thuis? Of verkies je om buitenshuis te werken?

Momenteel werk ik vanuit thuis. Dat heeft voor- en nadelen. Voordeel is dat ik op elk moment kan werken en op elk moment andere dingen kan doen. Nadeel is dat ik vaak uit mijn concentratie word gehaald als er iets is wat gedaan moet worden en wat in mijn hoofd blijft zitten. Concentratie is een moeilijk punt. Sta je van je bureau op om iets anders te doen of word je door wat dan ook afgeleid, dan duurt het zo’n twintig minuten voordat de concentratie weer optimaal is. Als ik een paar keer afgeleid ben, kan ik het vertalen voor de rest van de dag vergeten. Dat is niet altijd erg, maar een vertaling heeft natuurlijk een deadline. Als die in het gedrang komt huur ik een vakantiehuisje op de Lünerburger heide, letterlijk een hutje op de hei dus, en trek ik me daar een tijdlang terug. Daar word ik nergens door afgeleid en kan ik fantastisch doorwerken. Soms is dat gewoon nodig.

Wat zijn de typische moeilijkheden van het vertalen naar het Nederlands.

Daar kan ik kort over zijn. Humor, vooral woordgrapjes, zijn verschrikkelijk lastig om te vertalen. Je kunt niet letterlijk vertalen maar moet een Nederlandse equivalent zoeken. Een paar jaar geleden heb ik een Duits boek vertaald dat vol stond met deze woordgrapjes, op elke pagina een paar. Dat heeft me heel wat hoofdbrekens gekost! Over sommige grappen heb ik dagenlang nagedacht. Ook straattaal is lastig te vertalen. Niet alleen moet je op de hoogte zijn van de straattaal in de originele taal, maar ook in de Nederlandse taal.

Het succes van een boek dat in een andere taal wordt uitgegeven hangt voor een heel groot deel af van de vertaling
Vertalers krijgen weinig aandacht, vind je dat erg?

Daarop kan ik volmondig ‘Ja!’ antwoorden. Het succes van een boek dat in een andere taal wordt uitgegeven hangt voor een heel groot deel af van de vertaling. Ik ben na het kopen van een boek regelmatig teleurgesteld omdat de vertaling me niet aanspreekt. Tegenwoordig koop ik Zweedse, Noorse, Deense, Duitse en Engelse boeken het liefst in de originele taal.

Zijn er vertalers waar je erg naar opkijkt?

Dit ligt in het verlengde van mijn vorige antwoord. Ik heb bewondering voor alle vertalers die in staat zijn een fantastisch buitenlands boek om te zetten in een fantastisch Nederlands boek dat je, als je het uit hebt, met tegenzin weglegt en dat je na verloop van tijd graag nog een keer leest. Mijn probleem is dat het me moeite kost om een boek onbevangen te lezen. Ik neig er vaak naar om te bedenken hoe ik het vertaald zou hebben en zie fouten in de plot. Weet een vertaler me zo in het verhaal te zuigen dat ik dat vergeet, dan is hij of zij voor honderd procent geslaagd en kijk ik naar hem of haar op.

Welk boek had je zelf willen vertalen?

Er zijn veel boeken die ik heel graag zelf had willen vertalen, te veel om op te noemen. Een Zweedse schrijfster die ik bewonder is Marianne Fredriksson, van haar had ik graag boeken willen vertalen. Ook de Zweedse schrijfster Ylva Brodin schrijft prachtige boeken. Helaas zijn haar boeken tot nu toe niet in het Nederlands uitgegeven. Ik heb het geluk gehad om de boeken van Jonas Jonasson te mogen vertalen, met als grote klapper De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween. Dat was één groot feest om te doen. Ook de boeken die hij daarna heeft geschreven, vooral De 100-jarige man die terugkwam om de wereld te redden, heb ik met bijzonder veel plezier vertaald.

Welk advies zou je toekomstige vertalers willen geven?

Vertalen is een boek in een andere taal schrijven. De beheersing van de Nederlandse taal is daarvoor bijzonder belangrijk. Je moet in diverse stijlen kunnen vertalen. Een kinderboek wordt heel anders vertaald dan een boek voor volwassenen, en bij een kinderboek luistert het taalgebruik voor de diverse leeftijdsgroepen eveneens heel nauw. Een zwaar literair boek kun je niet op dezelfde manier vertalen als een luchtige chick-lit. Bovendien moet je de originele tekst soms los durven te laten om een goede vertaling te kunnen maken. Ben je gek op op taal en heb je de ambitie om vertaler te worden, ga er dan voor, want hoewel het soms een eenzaam beroep is, is het ook fantastisch als je van je hobby je werk kunt maken.

Belgian Cats Van het EK 2005 tot de Olympische Spelen 2024

€ 24,99

Belgian Cats Van het EK 2005 tot de Olympische Spelen 2024

€ 24,99

1 De sekte

Toetreden is verleidelijk Ontsnappen is onmogelijk

Op een klein eiland aan de Zweedse kust heeft zich een newagebeweging gesetteld. De charismatische leider, Franz Oswald, heeft de doctrine ViaTerra ontwikkeld, die een onweerstaanbare aantrekkingskracht uitoefent op beroemdheden en vooraanstaande politici.
Sofia Bauman, net afgestudeerd aan de universiteit, raakt gefascineerd door de leer van ViaTerra en het inspirerende levensverhaal van Oswald. Ze weet nog niet goed wat ze met haar leven wil, maar is gecharmeerd van Oswald en accepteert de baan die hij haar aanbiedt.
Algauw ontdekt ze welke enorme opofferingen er van haar verwacht worden. En wanneer de idyllische zomer ... lees meer ten einde komt en een ondoordringbare mist het eiland opslokt, vraagt ze zich af of ViaTerra wel zo'n nobele beweging is als ze aanvankelijk dacht. Ook ontdekt ze dat er een groot verschil is tussen het publieke imago van Oswald en zijn daadwerkelijke intenties.
Echter, er lijkt geen weg terug naar haar voormalige leven. Want niemand heeft ViaTerra ooit kunnen verlaten...

€ 22,99

Belgian Cats Van het EK 2005 tot de Olympische Spelen 2024

€ 24,99

Belgian Cats Van het EK 2005 tot de Olympische Spelen 2024

€ 24,99