Stripauteurs Charel Cambré en Marc Legendre kennen elkaar al jaren. Tien jaar geleden zorgden ze voor een shockwave toen ze met de Amorasreeks een volwassen versie van de familiestrip Suske en Wiske op de wereld loslieten. Sindsdien hebben ze samengewerkt aan een aantal Robbedoesverhalen en recent nog werd van hen De geniale soepselder, een hommage aan Piet Pienter en Bert Bibber, op de markt gebracht.
Marc Legendre en Charel Cambré over Heden verse vis en zin/onzin van de sociale media
Legendre en Cambré spreken en mailen elkaar dus regelmatig, ook over het striplandschap. Daarbij mag er al eens geventileerd worden en, noblesse oblige, waarom niet in een stripvorm, moeten ze een paar jaar geleden gedacht hebben. Het werden gags op een eigen Facebookpagina, met de welluidende titel Heden verse vis. Het stripmagazine Eppo stelde hen daarna voor er een papieren publicatie van te maken, en binnenkort verschijnt er een lang verhaal waarin twee stripauteurs – niet geheel toevallig Marc en Charel geheten – een avontuurlijke tocht naar het zuiden maken. Omdat Heden verse vis als gagstrip op Facebook startte, was dat meteen een goeie gelegenheid om Marc Legendre en Charel Cambré niet alleen te polsen over hun nieuwe stripalbum, maar ook over zin en onzin van de sociale media, of zoals Amerikajournalist Björn Soenens ze omschreef: ‘Het wapen van de domme die denkt dat hij slim is, maar ook een bron van menselijke warmte.’ Benieuwd of Marc en Charel die dualiteit ook zo ervaren.
Zeveraars
Heden verse vis werd eerst gepubliceerd op Facebook. Was dat een bewuste keuze? Marc: Heden verse vis begon inderdaad in november 2018 meteen met een eigen Facebookpagina. Charel en ik hadden elkaar wat zitten opjutten over een niemendal en we vonden dat we daar maar eens een cartoon over moesten maken. Alleen, waar publiceerden we die?
Charel: In ons geval ligt er twee minuten later een scenario, heb ik een mop uitgetekend, hebben we een naam, een logo, een Facebookpagina en veel goesting om enkel nog dát te doen.
Hoe ontstond het idee om jullie zelf als strippersonage te introduceren? Charel: Wij kunnen soms echt een zaag spannen over de (strip)wereld en na een mail of tien tot het besluit komen dat we twee ouwe zeveraars zijn. aMarc: Daarbij beseffen we dat wat wij vreselijk vinden door anderen juist heel erg gewaardeerd wordt. Dus beslisten we dat het duidelijk moest worden dat wij zelf de brompotten zijn. We gaven onszelf de hoofdrol zodat niemand zou kunnen zeggen dat we ons verstoppen.
Relativering
Is de titel een referentie aan de beruchte Lambikgag (n.v.d.r. waarin een hele tekst op een advertentiebord voor een vishandel stelselmatig weggeveegd wordt tot de essentie: vis)? Charel: Ja en nee. Ooit zei Johan de Smedt (ex-medewerker van Standaard Uitgeverij) dat hij er ernstig over dacht een viswinkel te openen om verlost te zijn van alle zelfvoldane kneuterigheid in de stripsector. Dat werd een running gag. Kregen we tijdens een vergadering iets te horen dat ons niet aanstond, keken we elkaar aan en zeiden we dat we een viswinkel zouden beginnen.
Marc: De titel komt van de Lambikgag en illustreert wat wij zelf van ons gejengel vinden. Het moet allemaal niet te ernstig genomen worden.
Welk gevoel lag aan de basis om de gags te tekenen/schrijven? Marc: Relativering en leedvermaak, vooral met onszelf. Al die dikdoenerij en praatjes werken echt vreselijk op onze lachspieren. Charel: En op onze zenuwen. Marc: Het totale gebrek aan zelfspot van steeds meer mensen en groepen is niet enkel misplaatst en irritant, het is ook bedreigend en gevaarlijk.
Statler en Waldorf
Het verhaal is een roadtrip. Een ideaal vehikel? Marc: Omdat we van onze eigen leefwereld vertrekken, kwamen we als vanzelf uit bij een trip naar Spanje om daar over een nieuw project te brainstormen.
Jullie konden natuurlijk putten uit eigen ervaringen.Hoe dicht staan de gags bij jullie eigen wereld? Charel: Het valt wel mee. Natuurlijk zijn wij ook een soort Statler en Waldorf van de Muppets die op alles commentaar hebben, maar met dat verschil dat we in de eerste plaats heel hard en genadeloos met onszelf lachen. Marc: Mensen beweren dat ze situaties of personages herkennen, maar dan blijkt telkens dat ze de bal compleet misslaan. Heden verse vis is geen afrekening of botte kritiek. Dat zou ook niet grappig zijn. Dan krijg je van die doortrapte, kwetsende en laag-bijde- grondse bazaar waarmee de sociale netwerken vol staan.
Onnozele kiekens
Eerder was er de Mazdabende van Marc Michetz, Bernard Hislaire en Christian Darasse en de cartoons ‘het literaire leven’ van Peter van Straaten, waarin ook over het boekenvak werd gepraat. Waren dat voorbeelden voor jullie? Marc: De Mazdabende vond ik nogal braaf. Ik hield meer van Arme Lampil van Cauvin en Lambillotte. Maar ik heb het gevoel dat we meer in de richting van Curb your Enthusiasm van en met Larry David evolueren. Charel en ik spelen een gefictionaliseerde versie van onszelf. Twee onnozele kiekens die de Bronzen Adhemar kregen, die Amoras maakten, maar die nooit content zijn.
En nu is er een lang verhaal. Waarom? Charel: Waarom niet? De cartoons die we op Facebook plaatsten, vielen nogal in de smaak en op een dag vroeg uitgever Rob van Bavel of we van Heden versie vis strookgags voor Eppo wilden maken. Nadat we dat een jaar deden, voelden we aan alles dat er meer in het concept zat. Dus stelden we een lang verhaal voor en dat werd aangenomen. Marc: De laatste tijd werken we vooral in opdracht en we wilden nog eens iets dat honderd procent van ons is. Met Heden verse vis amuseren we ons geweldig, dus besloten we om minstens een album te maken. Of we een uitgever zouden vinden, dat hield ons niet bezig. We zouden de strip hoe dan ook afwerken en in het slechtste geval zouden we hem zelf uitgeven. Wat uiteindelijk niet hoeft, gelukkig.
Een koe
In welke mate is het verhaal autobiografisch? Marc: Charel had Coño gelezen, het boek waarin ik over onze verhuis naar de Canarische eilanden vertel. Het contrast tussen wat wij in België gewend zijn en wat in het zonnige zuiden gewoon is, leidt vaak tot hilarische situaties. Charel stelde voor om dat thema ook in Heden verse vis te gebruiken. Daardoor gaat het niet langer nadrukkelijk over twee striptekenaars en hun wereldje. Het mocht geen strip met inside jokes worden, geen onderonsje dat enkel voor collega’s leuk is. Charel: Wat we van onszelf en uit onze eigen leefwereld gebruiken, zijn dingen die iedereen meemaakt. Er zijn wel meer mensen die hun job beu zijn, die iets anders willen, die aanstellerige collega’s hebben, die autopech krijgen, die geloven dat het leven in Spanje beter is omdat de zon daar schijnt, etcetera. Nu merken we dat veel mensen zich in Heden verse vis herkennen en dat was de bedoeling.
Er wordt met iedereen gespot, niet in de laatste plaats met jullie zelf. Een manier om toch pijnpunten in de boekensector aan de kaak te stellen? Marc: De nadruk ligt daar zeker niet op, maar soms past het in het verhaal. Er zijn trouwens wel meer topics die de revue passeren. Politieke correctheid, woke, geweld tegen homo’s, vluchtelingen … Toch is het zeker geen strip met een opgestoken vingertje. Maar af en toe mag een koe een koe genoemd worden. We maken ons echter geen illusies. Wie de schoen past, trekt hem zelden of nooit aan.
Teasers
Sociale media hebben dus een rol gespeeld bij de bekendmaking van deze strip. Zijn ze een stap voorwaarts voor jullie strips in het algemeen? Helpen ze omdat bijvoorbeeld de wereld nu jullie speeltuin is? Charel: Facebook heeft inderdaad een rol gespeeld bij de opstart van Heden verse vis. Je ziet algemeen dat mensen die voor een publiek werken, dagelijks teasers en berichtjes op sociale media smijten waardoor hun fans op de hoogte blijven. Het helpt om belangstelling aan te wakkeren en de interesse warm te houden. Marc: En ja, af en toe pikt iemand in het buitenland iets op en toont een uitgever interesse. Maar het is altijd hetzelfde, we mogen iets maken, maar dan wat zij voorstellen. Meestal brave-humor-dingen of een klassieke avonturenstrip zoals er al te veel zijn.
Via de sociale media is er natuurlijk contact met jullie lezers. In welke mate beïnvloeden ze jullie creatief proces? Houden jullie rekening met commentaren? Marc: We zijn al een poosje met de Facebookpagina van Heden verse vis gestopt en ik zit niet op sociale media, dus kan ik moeilijk zeggen dat ik door reacties beïnvloed word. Dat zou trouwens nogal naïef zijn. Toen ik Biebel maakte, heb ik afgeleerd om me iets van commentaren aan te trekken, want wat de een geweldig grappig vond, vond iemand anders superflauw. Daar kun je dus totaal niks mee. Charel: Ik zit nog wel op Facebook, maar ik deel dezelfde ervaring. Het is goed om het contact met je lezers te onderhouden, maar je kunt hen niet op hun wenken bedienen. Dat is iets wat soms arrogant overkomt, maar het is niet anders.
Teringzooi
Journalist Patrick Van Gompel heeft het over de ‘asociale media’ en filosoof Jean Paul Van Bendegem zegt: ‘De afkorting van sociale media is sm, dat zegt genoeg.’ Kunnen jullie die stellingen onderschrijven? En de gevaren die de sociale media met zich meebrengen? Marc: De sociale media boden de mensheid de meest schitterende kansen en toekomst, maar we hebben er een ziekelijke, laffe teringzooi van gemaakt. Ik ben er jaren geleden weggegaan en ik heb het geen uur gemist. Lang leve de bruine kroeg waar je elkaar in de ogen kijkt. Charel: Op sociale media hebben de hardste roepers altijd gelijk én ze vallen het meeste op. Als twee azijnpissers je nieuwe strip afbreken, wordt dat in een ommezien ‘je nieuwe strip werd door iedereen neergesabeld’. Daar kun je je schouders over ophalen, tot het in een recensie overgenomen wordt en iedereen gelooft dat het waar is.
1 En route!
In november 2018 hadden Charel Cambré en Marc Legendre mekaar weer ns zitten opjutten over een niemendal en vonden ze dat ze daar een cartoon over moesten maken. Zoals het bij hen gaat, lag er twee minuten later een scenario van Marc, had Charel de mop uitgetekend, hadden ze een naam, een logo, een Facebookpagina en veel goesting om enkel nog dát te doen. Heden Verse Vis, naar de beroemde Lambik-grap, was geboren. Thans verschijnt het eerste lange verhaal waarin Cambré en Legendre beslissen om onder de Spaanse zon te gaan brainstormen over een strip die hen roem en geld ... lees meer moet opleveren. Het knotsgekke verhaal liep in Eppo waar Heden Verse Vis al snel een publiekslieveling werd. Want het zal niemand verbazen dat beide heren in hun relaas in de eerste plaats heel hard met zichzelf lachen. En wij kunnen u verzekeren, dát werkt zéér aanstekelijk.