De laatste aflevering van het Verhaal van Vlaanderen ging over de periode van 1940 tot nu. Ook de Tweede Wereldoorlog en het einde daarvan kwamen aan bod. Tijdens de bevrijding was koning Leopold III niet in het land en nam zijn broer even zijn taken over.

Hoe heette die prins, die van 1944 tot 1950 regent was van België?
A. Boudewijn
B. Albert
C. Karel
D. Leopold

Benieuwd naar het antwoord? Dat vind je onder in het fragment uit het overzichtsboek van Harry De Paepe!

Tweede Wereldoorlog

Het Belgische leger is op 28 mei 1940 na achttien dagen strijd verslagen. Niemand lijkt opgewassen tegen de militaire pletwals van het Derde Rijk. Koning Leopold III weigert de regering naar het veilige Londen te volgen en blijft in België, waar hij krijgsgevangene gemaakt wordt. De premier, Hubert Pierlot, en de regering nemen hem die beslissing niet in dank af. Vele mensen slaan op de vlucht voor de oorlog, maar door de snelle verovering van het land gebeurt dat niet zo massaal als in 1914. Onder de Duitse bezetting worden, net als overal in bezet Europa, Joden het slachtoffer van vervolging. Nazi-Duitsland wil het Joodse volk vernietigen.

De Duitse bezetting

Een flink deel van de Vlaamse Beweging, politiek vertegenwoordigd door het VNV, collaboreert met de bezetters. Hun leden krijgen volop bestuursfuncties, terwijl er ook een beweging groeit die zich teweerstelt tegen het Duitse bestuur. De communisten richten verschillende cellen op die zich gewapend verzetten. Zij verenigen zich in het Onafhankelijkheidsfront. Eerder is de Witte Brigade al ontstaan, die zich bezighoudt met het clandestien verspreiden van anti-Duitse propaganda. Overblijfselen van het uiteengevallen Belgische leger verenigen zich dan weer in het Geheim Leger. De verzetsbeweging trekt ook andere profielen aan. Jeugdleden van het fascistische Rex stichten de Nationale Koninklijke Beweging (NKB), die samenwerkt met de Witte Brigade en het Geheim Leger. Verschillende leden van het
autoritaire Verdinaso worden na de standrechtelijke executie van hun leider Joris Van Severen lid van het Geheim Leger.

In het militaire fort van Breendonk richten de nazi’s een ‘opvangkamp’ op, waar verzetslieden en Joden worden vastgehouden en later doorgestuurd naar de concentratiekampen van het Derde Rijk. In Breendonk moeten de gevangenen de gruwelijkste folteringen ondergaan. De legerkazerne Dossin in Mechelen is het doorgangskamp om Joden en andere minderheden in konvooien te vervoeren naar de kampen Buchenwald en Ravensbrück en het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau. In vier jaar tijd deporteert men bijna 26.000 Joden en Roma. Nog geen vijf procent van hen keert terug. In totaal komen naar schatting 29.250 Joden en Roma om onder het nazibestuur van België. Vanaf de lente van 1942, als de oorlogskansen van het Derde Rijk keren, wordt de bezetting drukkender op het land. Het aantal opeisingen, executies en deportaties neemt toe. De verplichte tewerkstelling in Duitsland om de oorlogsmachine te ondersteunen zorgt ervoor dat het verzet toenemende steun geniet onder de bevolking, al is slechts twee à drie procent ervan actief in dat verzet. Verklikkers brieven de namen van verzetslieden over aan de nazi’s, met verschrikkelijke gevolgen. Jeanne Dormaels, een huisvrouw wier echtgenoot krijgsgevangen zit in Duitsland, wordt op 18 februari 1943 door de Gestapo gearresteerd omdat ze lid is van de communistische partizanen. Ze brengt boodschappen over en vervoert wapens voor de verzetslieden. Dat is reden genoeg om haar naar het concentratiekamp Ravensbrück te brengen, waar ze op 7 maart 1945 van ontbering omkomt.

De vier jaren van oorlog maken heel wat burgerslachtoffers, onder meer door bombardementen. Een triest voorbeeld hiervan is het bombardement van Mortsel. De Amerikaanse luchtmacht wil op basis van informatie van het verzet de vroegere Minerva-autofabriek bombarderen. Men is te weten gekomen dat er volop jachtvliegtuigen van de Duitse luchtmacht hersteld worden. Het bombardement vindt plaats op 5 april 1943 en draait uit op een gigantisch fiasco. De meeste bommen vallen op de huizen rondom de fabriek, waardoor er 936 doden vallen, onder wie 209 kinderen. Vier scholen zijn getroffen en zijn gereduceerd tot een puinhoop. 1342 mensen raken gewond en 1259 woningen zijn zwaar beschadigd. Het is het zwaarste bombardement van de Tweede Wereldoorlog in België.

 

Antwoord: Prins-regent Karel, hij was de tweede zoon van koning Albert I. Leopold III verbleef in die tijd eerst in Duitse gevangenschap en nadien een tijdlang in Zwitserland.

 

Verder lezen kan in Het verhaal van Vlaanderen van Harry De Paepe.

Meer quizvragen vind je in de Quizdoos.

Ontdek ook onze andere titels: