Om de wereld van Jacobs ‘Voor Blake en Mortimer’ te visualiseren, werd beroep gedaan op Etienne Schréder,  die naast een eigen oeuvre – met onder andere Wolven –  al aan een aantal post-Jacobs Blake en Mortimers had meegewerkt, onder andere met Christian Cailleaux die nu ook grafisch mee aan de kar trekt.

Uradium

Het zijn sleutelmomenten in de stripgeschiedenis. Hoe E.P. Jacobs in 1940 wegens het uitbreken van de oorlog zijn operacarrière moest stopzetten en zich om den brode toelegde op zijn andere passie, het tekenen. Hoe hij aan de kost kwam als reclametekenaar en illustrator en zich in 1942 verbond met het jeugdweekblad Bravo! waarin hij eerst kortverhalen publiceerde en daarna – omdat de nazi’s de publicatie van Amerikaanse strips verboden – een aantal platen van het lopende Flash Gordonverhaal tekende, tot de Duitse bezetter ook die publicatie stopzette. Hoe hij dus eigenlijk noodgedwongen begin 1943 aan een eigen verhaal begon, De ‘U’ straal, een sciencefictionverhaal waarin de grootmachten Austradië en Norlandië op zoek gaan naar het wonderbaarlijke mineraal ‘uradium’. Hoe Bravo! in het vijftiende nummer van 1944 nog trots aankondigde: ‘Verlicht door de stralen van de ondergaande zon voert het zegevierende eskader de helden van zoveel verbazingwekkende avonturen terug naar Norlandië en naar nog meer verbazingwekkende avonturen.’

Hoe die avonturen niet meer door Jacobs verdergezet werden omdat hij op 30 december 1943 een brief en een voorstel had gekregen van een zekere Hergé: ‘Ik heb het genoegen u te bevestigen dat ik u vanaf 1 januari 1944 engageer als medewerker tegen een maandsalaris van 4500 frank.’

De vuurpijl

En toen bleef het decennialang stil rond De ‘U’ straal, tot meesterscenarist Jean Van Hamme op 21 april 2021 in het Figaro Magazine aankondigde: ‘Ik ben op de leeftijd gekomen (n.v.d.r. hij is ondertussen 84 jaar) dat je niet meer leest, maar wel herleest. Let op, dit is een primeur. Ik heb net het scenario ingeleverd voor het vervolg op De ‘U’ straal van Edgar P. Jacobs. […] Ook al vond ik het verhaal erg kitscherig, toen ik het herlas werd ik er opnieuw verliefd op. Omdat Jacobs de titel van het avontuur niet verklaarde, besloot ik dat dan maar te doen. Ik nam dezelfde personages over.’

En dus gaan in De vuurpijl de gezworen vijanden Austradië en Norlandië opnieuw de strijd met elkaar aan, met als inzet het uradiummineraal dat in combinatie met de ‘U’ straal tot een apocalyptisch wapen kan omgevormd worden.

Onverwachte opdracht

Hoe heb je zelf het werk van E.P. Jacobs leren kennen?

Al op zeer jonge leeftijd, nog voor ik kon lezen, door de twee boeken die mijn oudere broer bezat: Het Geheim van de Zwaardvis en Het Mysterie van de Grote Piramide … maar dan enkel het eerste deel van de beide verhalen! Daarna heb ik Het Gele Teken in het weekblad Kuifje ontdekt, maar tegen die tijd kon ik lezen.

Heb je een favoriet album en waarom?

Het Raadsel van Atlantis, omdat het mijn eerste eigen album was en niet dat van mijn oudere broer.

Een vervolg van De ‘U’ straal tekenen is toch wel een heel bijzondere opdracht?

Een totaal onverwachte opdracht, vooral. Toen ik de e-mail kreeg van Jean Van Hamme met de vraag dit vervolg te tekenen, kon ik het nauwelijks geloven. Het was trouwens de eerste keer dat Jean me persoonlijk aansprak.

Wachten

Helemaal niet. Ik wist van het bestaan van De ‘U’ straal en had begin jaren zeventig de nieuwe versie gelezen in het weekblad Kuifje. Maar ik had eerlijk gezegd veel liever het vervolg gelezen van De 3 formules van professor Sato, waar we al lang op zaten te wachten. Ik begreep snel dat De ‘U’ straal er gekomen is om ons nog wat langer te laten wachten.

Ik moet wel toegeven dat mijn mening over De ‘U’ straal sindsdien volledig veranderd is. Ik heb het geluk beheerder te zijn van de nieuwe Edgar P. Jacobs Stichting, die opgericht is na juridische turbulenties rond de vorige stichting. In die hoedanigheid had ik toegang tot de platen die Jacobs voor uitgeverij Lombard opnieuw monteerde, na zeer knap fotogravurewerk van de pagina’s van het tijdschrift Bravo!, de eerste uitgever van De ‘U’ straal in 1942. De originele platen van deze uitgave, met de inkleuring op de pagina’s zelf, waren namelijk eigendom van de uitgever, en niet van Jacobs. Ze verdwenen na de Tweede Wereldoorlog, met uitzondering van een dozijn platen die op de verzamelaarsmarkt terechtkwamen.

Had je inspraak in het scenario of het grafisch ontwerp van De vuurpijl

Na de bovengenoemde e-mail van Jean Van Hamme had hij slechts een maand nodig om het scenario te schrijven, zo enthousiast was hij over het idee om dit in 1944 opgeschorte verhaal te voltooien (Jacobs begon na De ‘U’ straal een verhaal uit te schrijven dat het eerste Blake & Mortimerverhaal Het Geheim van de Zwaardvis zou worden).

Er is dus geen breuk tussen De ‘U’ straal en De vuurpijl. De twee delen vormen een en hetzelfde verhaal. Ze spelen zich af in dezelfde tijd, met dezelfde personages en dezelfde settings. Zo kan het scenario van Van Hamme worden beschouwd als het scenario dat Jacobs niet heeft kunnen schrijven, maar wel in dezelfde stijl, met dezelfde kenmerken, gelieerd aan die periode. En dus moest het grafisch ontwerp dezelfde logica volgen, zo dicht mogelijk bij die van Jacobs.

Bruno Tatti’s inkleuring volgt hetzelfde principe. Hij kleurde de heruitgave van De ‘U’ straal (die tegelijkertijd met De vuurpijl wordt uitgebracht) opnieuw in met Jacobs’ originele kleuren en hij zette zijn toch wel opmerkelijke werk verder met De vuurpijl.

Flash Gordon

Is de grafische aanpak anders dan bij een Blake & Mortimer?

De aanpak van de personages en de decors in De ‘U’ straal ligt in de lijn van Flash Gordon van Alex Raymond, de strip die Jacobs verderzette omdat de publicatie van Amerikaanse strips tijdens de oorlog door de nazi’s verboden werd. Eigenlijk is De ‘U’ straal een verlenging van Flash Gordon, in opdracht van de uitgever van Bravo! We zijn nog niet bij de stijl van Blake en Mortimer. Er schuilt een zekere naïviteit in de tekeningen en dat heeft een charme. Ik wilde die respecteren. Geen overbodige details, op zoek naar een zuivere vorm, een synthese. Niet zo makkelijk te realiseren als het klinkt, evenwel. Van tijd tot tijd, als het scenario het toeliet, keek ik naar Flash Gordon. Specialisten zullen ongetwijfeld enkele elementen van Alex Raymond herkennen.

Hoe was de werkverdeling met de andere tekenaar, Christian Cailleaux?

Sinds De schreeuw van de Moloch werken we al samen, weliswaar vanop afstand. Maar deze keer liet ik Christian het initiatief nemen bij de decoupage en de plaatsing van de personages. We wisselden bestanden uit en als we het eens waren (en dat was heel snel), printten we het resultaat in blauw op tekenpapier en inktten we ieder ons deel. Zo verkregen we originele platen die leken op klassieke platen, maar dan getekend door vier handen.

En wat was Jean Van Hammes reactie?

Perfect! Nadat hij ons zijn bedoeling met de strip had verduidelijkt en hij zo de puntjes op de i kon zetten, was Jean zeer tevreden over ons werk.

1 De “U” straal

In 1943 lanceerde een zekere Edgard Félix Pierre Jacobs in het Belgische weekblad Bravo! een saga met de titel De “U” straal. Die was bedoeld als opvolger van de avonturen van Flash Gordon, die door de Duitse censuur was verboden. De beruchte kapitein Dagon, lid van de Austradische geheime dienst, infiltreert in een door Norlandië geleide missie naar de Zwarte Eilanden, die tot doel heeft uradium, een mineraal met wonderbaarlijke eigenschappen, in handen te krijgen. De expeditie zal buitengewone avonturen beleven... Het visuele universum en de personages van De "U" straal kondigen de avonturen van Blake en Mortimer aan, een ... lees meer reeks waaraan de auteur onder het pseudoniem Edgar P. Jacobs in 1946 met Het geheim van de zwaardvis zal beginnen. Deze nieuwe editie van deze klassieker in de negende kunst is ingekleurd door Bruno Tatti, in overeenstemming met Jacobs' oorspronkelijke palet. Jacobs' waarschuwing heeft niets aan actualiteit ingeboet: de excessen van de wetenschap en de droom van almacht dreigen de mensheid naar haar ondergang te leiden...

€ 11,99

2 De vuurpijl

De wrede Babylos III, keizer van Austradië, beveelt generaal Robioff, de hoogste leider van zijn leger, de Zwarte Eilanden en de kostbare uradiumvoorraad in beslag te nemen. Met dit zeldzame metaal, in combinatie met de “U” straal, zou het mogelijk moeten zijn een apocalyptisch wapen te maken. Professor Marduk onthult het geheim van dit wapen aan de Grote Raad van Norlandië, de gezworen vijand van Austradië. Maar terwijl de oorlog uitbreekt en de tegenstander probeert om het geheim in handen te krijgen, wordt het gebruik van uradium, de ‘steen van leven en dood’, verboden door Puncha Taloc, de god van ... lees meer het vuur en beschermer van de Zwarte Eilanden. Onze Norlandische helden zullen heel wat moeten doen om voor dit angstaanjagende dilemma een oplossing te vinden...

€ 11,99