Opvliegers en nachtelijk zweten

Opvliegers en nachtelijk zweten zijn bijna synoniem geworden met de menopauze, aangezien zoveel vrouwen (zo’n 50 tot 75 procent) er in deze levensfase last van hebben. Terwijl sommige vrouwen opvliegers beschrijven als een mild gevoel van hitte dat in het lichaam opstijgt, is het gevoel van anderen ronduit oncomfortabel en gaat het gepaard met zoveel zweten dat hun kleren of lakens ervan doorweekt raken. Uiteraard niet prettig, vooral niet als je op dat moment net op je werk zit, een presentatie moet geven of op een familiefeest bent.

De oorzaak van opvliegers en nachtelijk zweten moeten we gaan zoeken in de hypothalamus: een onderdeel van je hersenen dat onder andere instaat voor je hormoonhuishouding en ook dienstdoet als thermostaat van je lichaam. Wanneer je oestrogeengehalte begint af te nemen, wordt je hypothalamus dat gewaar en zendt hij een signaal naar de hypofyse, een kleine klier in je hersenen die eveneens een grote invloed heeft op je hormoonhuishouding. De hypofyse port op haar beurt je eierstokken aan met het zogenaamde follikelstimulerend hormoon (FSH) om follikels – blaasjes waarin een eicel zich bevindt – te laten rijpen. Tijdens je vruchtbare jaren zou op die manier een van die follikels oestrogenen beginnen aan te maken, waardoor via een feedbacksysteem de aanmaak van FSH zou temperen.

Wanneer er geen levensvatbare follikel meer aanwezig is, loopt heel dit feedbacksysteem mank. Je hypofyse tracht de oestrogeenproductie alsnog op gang te krijgen door als een gek FSH naar de eierstokken te sturen, maar dat is uiteraard tevergeefs. Daarom probeert je lichaam nu met het lage oestrogeenniveau om te gaan door de hypothalamus aan te porren via het stresshormoon adrenaline. Dat beïnvloedt het temperatuur regulerend centrum in je hypothalamus en veroorzaakt tegelijkertijd een verwijding van de bloedvaten, met dat vreselijk hete gevoel als gevolg. Adrenaline beïnvloedt ook je hartritme, waardoor je hart tijdens een opvlieger waanzinnig kan beginnen te bonzen.

Normaal gezien leert je lichaam na een poosje om te gaan met de lagere oestrogeenniveaus en nemen de frequentie en de ernst van de opvliegers en het nachtelijk zweten af. Hoelang je er last van hebt, is zeer individueel. Sommige vrouwen hebben er slechts gedurende een korte tijd op het hoogtepunt van hun menopauze last van, anderen veel langer – een aantal tachtigplussers vertrouwde me toe dat ze er nog altijd last van hadden.

Met de volgende tips kan je opvliegers en nachtelijk zweten te lijf gaan.

Levensstijl

Uit onderzoek blijkt dat opvliegers en nachtelijk zweten in grote mate verminderd kunnen worden door je levensstijl. Zo bleken vrouwen die minstens drie keer per week gedurende (slechts!) 20 minuten aan sport deden, aanzienlijk minder last te hebben van deze vervelende symptomen dan vrouwen die een zittende levensstijl hadden. Bewegen bleek namelijk de circulerende niveaus van follikelstimulerend hormoon, die zoals je hierboven kon lezen een grote rol spelen in het cascade-effect dat voorafgaat aan opvliegers, serieus te verminderen.

Fyto-oestrogenen

Fyto-oestrogenen kunnen in grote mate opvliegers en nachtelijk zweten verminderen. Zwier die bonen en linzen dus maar in je kookpot en eet als snack volop bessen, noten en zaden.

Gezonde vetten

Voldoende gezonde vetten in je dieet blijken een grote hulp te zijn om opvliegers te helpen verminderen of voorkomen. Niet alleen goede vetten uit avocado’s, noten en olijfolie blijken een positief effect te hebben, maar ook omega 3-vetzuren uit vette vis.

Koffie

Koffie blijkt een grote boosdoener te zijn als het op opvliegers aankomt. In hoofdstuk 2 kon je al lezen dat koffie je stresshormonen de hoogte in jaagt en je lever belast, waardoor het de hormonale fluctuaties die de menopauze met zich meebrengt nog verergert. Heel wat vrouwen merken daarom dat wanneer ze hun dagelijkse kopje(s) koffie vervangen door een verkoelend kruidentheetje (met salie, bijvoorbeeld), hun opvliegers plots sterk afnemen of zelfs verdwijnen. Alcohol heeft een soortgelijk effect, net als pikante specerijen.

Laat eten

‘Laat eten moet je uitzweten’, is mijn per toeval ontdekt motto. De volgende tip mag dan misschien wel anekdotisch zijn en niet wetenschappelijk onderbouwd, maar ik wil hem toch meegeven zodat je het zelf eens kan uittesten. Al sinds mijn kindertijd zijn kort voor bedtijd eten en nachtelijk zweten onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het maakt niet uit of het om een kleine snack gaat of een substantiëlere maaltijd, zoals met Kerstmis of zo, het is gegarandeerd: laat eten, doet me zweten. Het straffe is dat ik helemaal niet zweet als ik vanaf een twee- à drietal uur voor het slapengaan niets meer eet. Het verband tussen de twee is me ondertussen al zo lang duidelijk dat je me dan ook niet snel meer zal betrappen op een laatavondsnack. Misschien helpt het voor jou wel even goed…

Magnesium

Magnesium blijkt een erg doeltreffend supplement te zijn voor uiteenlopende menopauzekwaaltjes, waaronder ook opvliegers en nachtelijk zweten. Het mineraal blijkt nog effectiever te werken wanneer je het combineert met taurine, een bioactieve stof die erg belangrijk is voor je hersenen en hele zenuwstelsel. Door beide stoffen tegelijkertijd in te nemen geef je een boost aan de kalmerende neurotransmitter gamma-aminoboterzuur (GABA) die een tegenwicht kan bieden tegen de fluctuerende hormoonspiegels. Een combinatie van deze twee stoffen in capsulevorm is courant verkrijgbaar bij de meeste apotheken.

B-vitaminen

B-vitaminen zijn ultrabelangrijk wanneer je last hebt van opvliegers of nachtelijk zweten. Sommige vrouwen klagen ook over hete voetzolen of een extreem droog en warm gevoel in de mond. Deze symptomen duiden specifi ek op een verhoogde behoefte aan B-vitaminen. Wanneer je een vitamine B-complexsupplement aanschaft, zit er meestal ook foliumzuur bij, een stof die uitermate  doeltreffend bevonden werd in de strijd tegen opvliegers en nachtzweten.

Verder zijn er ook enkele kruiden die je kunnen helpen als de hitte je te vaak overvalt.

Wilde asperge (Asparagus racemosus)

Over de vele positieve effecten die dit Indische kruid heeft tijdens de menopauze kon je al lezen op pagina 81. Daarnaast is de wilde asperge misschien wel een van de beste remedies om opvliegers en nachtelijk zweten te verhelpen. Een belangrijke voorwaarde hierbij is dat je het kruid voldoende lang na elkaar gebruikt.

Het is immers een groenteachtig kruid – het nichtje van onze bekende tuinasperge – en een kenmerk van dit soort kruiden is dat je ze in grotere hoeveelheden mag gebruiken en dat hun werking traag maar gestaag op gang komt. Het feit dat dit kruid verkoelend werkt, fyto-oestrogenen bevat en stresshormonen (weet je nog, die adrenaline die je hypothalamus helemaal op tilt doet slaan?) helpt verlagen, draagt ertoe bij dat het specifi ek werkt bij opvliegers en nachtelijk zweten.

Salie (Salvia officinalis)

Ook over salie kon je al lezen in hoofdstuk 3. Het is een kruid dat zowat iedere vrouw tijdens haar menopauze zou kunnen gebruiken. Zeker wanneer je opvliegers gepaard gaan met stevig zweten, kan dit pittige kruid je helpen. Salie is ook door de wetenschap grondig onderzocht en werkzaam bevonden op dit gebied. Een Zwitserse klinische studie toonde zo onder andere aan dat dagelijks gebruik van salie opvliegers aanzienlijk deed afnemen binnen een periode van acht weken.

Opmerkelijk aan de studie was dat hoe ernstiger de opvliegers waren, hoe sterker salie ze verminderde. Milde, matige, ernstige en zeer ernstige opvliegers namen binnen deze tijdspanne respectievelijk met 46, 62, 79 en 100 procent af. Als dat geen uitstekende resultaten zijn? Daarnaast heeft salie ook een bewezen positief effect bij mentale vermoeidheid, geheugenproblemen en depressiviteit tijdens de menopauze. Salie blijkt ook het verlies aan botmassa tegen te gaan.

Hoe je een werkzame saliethee maakt, lees je op pagina 90. Mocht je de thee liever aan je laten voorbijgaan, dan kan je in natuurwinkels en zelfs in de supermarkt ook tinctuur van salie vinden. De werkzame dosis hiervan is 3 keer 25 druppels per dag. Heb je vooral ’s nachts last van zweten, dan kan je 1 dosis van 50 druppels nemen voor je gaat slapen. Neem kruidendruppels altijd in met een beetje water.

Pepermunt (Mentha piperita)

Terwijl het zeker goed is om kruiden te kennen die je via inwendig gebruik wat verkoeling verschaffen, is het toch ook nuttig om – als de hitte je overvalt – een verkoelende spray bij je te hebben. Geen enkel kruid werkt via je huid zo verkoelend als pepermunt. Het wordt in de kruidengeneeskunde niet voor niets geklasseerd onder de categorie refrigerans-kruiden, wat ‘kruiden die afkoelen’ betekent. Je kan makkelijk zelf een spray maken. Spray elke keer als je een opvlieger voelt opkomen in je gezicht en nek om de verkoelende werking van de pepermunt te voelen.

VERKOELENDE PEPERMUNT SPRAY

Wat heb je nodig?

• pepermunthydrolaat (verkrijgbaar bij de natuurwinkel of online)
• flesje met spraydop

Hoe maak je het?

Doe het pepermunthydrolaat in je sprayflesje en klaar is kees!

TIP

Hydrolaat is – anders dan bijvoorbeeld een etherische olie – ook zacht voor de huid. Je kan dus zonder zorgen voor irritatie volop sprayen. Ben je bang dat je make-up uitloopt? Wanneer je niet van te dichtbij sprayt, zal het hydrolaat je make-up net fixeren.

Belgian Cats Van het EK 2005 tot de Olympische Spelen 2024

€ 24,99