Over grand vin, bon vin et petit vin…

Een Franse wijnkenner verklaarde ooit dat er drie soorten wijn bestaan. ‘Monsieur,’ zei hij, ‘il y a les grands vins.’ Ongetwijfeld dacht hij aan de beroemde namen zoals het pomeroldomein Pétrus, of aan een grote bourgogneproducent als Romanée-Conti. Of misschien wel aan onvolprezen champagnehuizen als Dom Pérignon of Krug. Vervolgens, zei hij, zijn er de bons vins. Als je een wijn blind niet kunt onderscheiden van een grand vin, dan is het een bon vin. Anders is het een petit vin. In die redenering zit er wat snobisme. Waarom neem je immers zomaar aan dat grands vins altijd goed zijn? De rest van de stelling is daarentegen behoorlijk
antisnobistisch: niet de naam of de prijs telt, wel de kwaliteit in het glas. Daar sluit ik me dan ook helemaal bij aan.

Waar zitten de kosten?

Toch kun je niet ontkennen dat goede waar een prijskaartje heeft. Dat geldt ook voor wijn. Laten we eens drie flessen met elkaar vergelijken. In het onderste rek van de supermarkt vinden we een fles van 2 euro (in feite 1,99 euro geprijsd, zie verder). Bij de wijnhandelaar kopen we een schappelijk geprijsde fles van 20 euro (oké, niet goedkoop, maar we hebben ons laten vertellen dat die fles echt de moeite loont). Van een rijke oom hebben we een erg dure bordeaux gekregen die wel 200 euro kost en die je bovendien alleen maar kunt kopen als je op de klantenlijst van het château staat.

Los van de winst die de tussenhandel en de verkoper maken op deze flessen, bestaat de prijs van de wijn uit drie grote delen. Er zijn de vaste kosten: de kosten om een fles wijn op de markt te brengen zonder de inhoud mee te rekenen. De fles, de kurk, het etiket, het transport en de belasting zitten allemaal vervat in de vaste kosten. Voor de goedkope wijn van 2 euro is deze post verreweg de grootste: wel 1,60 euro gaat naar vaste kosten. Bij de schappelijk geprijsde fles is er iets meer aandacht besteed aan de kwaliteit van glas en kurk, wat de vaste kosten op 2 euro brengt. De dure fles is nog luxueuzer afgewerkt en zat bovendien in een houten kistje, wat een totaalprijs van 4 euro oplevert.

Vervolgens zijn er de productiekosten: het loon van de druiventelers en de wijnmakers, de druivenplanten… kortom, alles wat ervoor zorgt dat er wijn in de fles zit. Onze goedkope fles moet het hier stellen met minder dan 40 cent (je kunt je dus al voorstellen hoeveel zorg er aan de wijnbereiding besteed wordt). De schappelijk geprijsde fles ruimt wel 17 euro in voor productiekosten, en bij de dure fles worden kosten noch moeite gespaard in de wijngaard en de kelder: top-oenologen, de beste eiken vaten… Dat alles brengt de productiekosten op 36 euro per fles.

Een derde kostenpost zijn de verwervingskosten: de kosten van de aankoop van het domein. Die bestaat ruwweg uit twee delen: de aankoop van de wijngaarden en de aankoop van de naam en reputatie van het domein of kasteel. Voor onze goedkope wijn is deze kostenpost te verwaarlozen: nauwelijks 2 cent werd er per fles geïnvesteerd, het leeuwendeel voor goedkope landbouwgrond. De middelmatig geprijsde fles heeft een budget van 1 euro over voor verwervingskosten. Maar de verrassing is voor de dure fles: wel 160 euro wordt uitgegeven aan topterroir en reputatie van het domein.

Wijngaarden op toplocaties zijn nu eenmaal duur.

Overdreven prijzen?

Lijkt dat overdreven? Wijngaarden op toplocaties zijn nu eenmaal duur, soms buitensporig duur. Een gewoon stuk landbouwgrond in Frankrijk kost rond de 6000 euro per hectare. Daarop kun je naargelang de ligging bieten kweken, koolzaad of nog iets anders. Maar als je aan wijnbouw wilt gaan doen, ben je snel een veelvoud kwijt. Een stukje grond waarop je eenvoudige rode bordeaux kunt kweken, kost je 16.000 euro per hectare. Diezelfde oppervlakte wijnbouwgrond in de Champagne (Côte des Blancs) kost al gauw 1,5 miljoen euro, en voor Bourgogne Grand Cru moet je gemiddeld maar liefst 5,5 miljoen euro ophoesten!

De prijs van de landbouwgrond wordt uiteraard verrekend in het eindproduct. Maar hoe komt het dat grand-cruwijngaarden zoveel geld opbrengen? Omdat je er een product van premiumprijs op kunt winnen natuurlijk. Zolang de wereldwijde wijnmarkt bereid is om 100 euro of meer te betalen voor een fles grand cru, zal de prijs niet zakken, noch van de grond, noch van de wijn.

Blind geproefd: houd je ze uit elkaar?

De hamvraag is natuurlijk of je in staat bent om het verschil in prijs ook in het glas waar te nemen. De eenvoudigste proeverij die je kunt houden, is ingegeven door het verhaal van de drie soorten wijnen. Haal één fles wijn in huis van het type grand vin. Bereid je erop voor dat je 100 euro of meer gaat betalen voor die fles. Als je de kosten deelt met een aantal vrienden, valt die prijs uiteindelijk nog wel mee. Zoek van tevoren op of het wel degelijk een wijn is met onberispelijke reputatie. Koop daarnaast enkele flessen waarvan je vertrouwde wijnhandelaar je verzekert dat ze de Pétrus van de toekomst zijn. Prijsklasse: vanaf 15 euro, maar niet hoger dan pakweg 35 euro. Smokkel er ook een flesje tussen dat je uit het onderste rek van de supermarkt hebt geplukt voor minder dan 4 euro.

Vervolgens ga je aan de slag. Proef ze door elkaar en zet ze blind op volgorde van kwaliteit. Dan trek je een lijn: aan de linkerzijde komen alle wijnen die wel eens grand vin kunnen zijn, aan de  rechterzijde de wijnen die dat niet kunnen zijn. Dan komt de onthulling… Hopelijk belandde de grand vin aan de linkerkant. In elk geval mogen alle flessen aan die zijde van de streep zich bon vin noemen. De andere zijn geklasseerd als petit vin. Verrassende resultaten gegarandeerd!

Belgian Cats Van het EK 2005 tot de Olympische Spelen 2024

€ 24,99