De menselijke evolutie kan ons veel vertellen over ons huidig gedrag en de problemen waar we mee worstelen. Door de bril van Darwin kijken we in Lucy, Darwin en Lady Gaga naar de belangrijkste momenten uit onze geschiedenis.

Evolutionair psycholoog Mark van Vugt neemt ons mee op een reis door de menselijke evolutie. Van de Afrikaanse savanne, waar de eerste mensachtigen miljoenen jaren leefden, naar de Oval Office van Donald Trump.

Op deze reis ontdekken we dat we eigenlijk helemaal niet zoveel verschillen van de mens die 3,2 miljoen jaar geleden leefde. Door de bril van Darwin kijken we naar de alledaagse en bijzondere aspecten van onze soort; van hoe we liefhebben en kinderen opvoeden tot hoe we complotten smeden en onze politieke leiders kiezen. Gebeurtenissen uit het recente verleden, zoals de moord op JFK, de vrijheidsstrijd van Mandela, het activisme van Lady Gaga. de financiële crisis en de coronacrisis, worden vanuit evolutionair oogpunt belicht.

Dit boek leert ons dat we in ons diepe verleden moeten graven om heden en toekomst te duiden, en laat ons zien hoe we ons gedrag aan kunnen passen aan nieuwsoortige problemen als klimaatverandering, internetverslaving, werkstress en obesitas.

Wetenschap toegankelijk gemaakt voor een breed publiek.

Fragment

Als buitenaardse wezens onze planeet zouden komen bezoeken, dan maakten ze vast en zeker een notitie van een bijzondere, buitengewone diersoort, genaamd homo sapiens. Ze zouden onder de indruk zijn van ons vermogen om creatieve oplossingen te verzinnen voor allerlei soorten problemen, van de airconditioning om onze gebouwen op temperatuur te houden tot de antidepressiva die we slikken om gelukkig te zijn. Tegelijkertijd zouden ze opmerken dat het deze soort maar niet lukt om vreedzaam met elkaar samen te leven, om honger of ziekte te voorkomen of om op een verstandige manier met de planeet om te gaan. De conclusie van de buitenaardse biologen zou waarschijnlijk zijn dat onze soort in sommige opzichten zeer slim is, maar in andere opzichten erg dom.

Deze conclusie lijkt me niet onterecht. Aan het begin van de eenentwintigste eeuw gaat het aan de ene kant fantastisch met de mensheid: we zijn met meer, we leven langer en gezonder en beschikken over steeds meer mogelijkheden om in onze behoeften te voorzien, van fijne espressoapparaten tot vliegvakanties naar de zon. Aan de andere kant worden we ook geconfronteerd met een pandemie aan welvaartsziekten (zoals diabetes, obesitas en depressie) én infectieziekten (corona, ebola), met de gevolgen van klimaatverandering, en de groeiende sociale en economische ongelijkheid tussen de ‘haves’ en de ‘have-nots’ in onze maatschappij.

Deze problemen geven aanleiding tot heftige debatten in de politiek, de zorg, het onderwijs en het bedrijfsleven, over hoe we het anders moeten aanpakken. Waarom is er zoveel eenzaamheid onder ouderen en hebben veel jonge mensen last van een depressie of een burn-out?
Waarom lukt het maar moeizaam onze werkorganisaties gezonder en diverser te maken, en waarom lopen we nogal eens achter de ‘verkeerde’ leiders aan? Hoe voorkomen we dat onze jeugd verslaafd raakt aan sociale media? Waarom neemt onze welvaart wel toe, maar krijgen we – zeker in de welvarende landen – steeds minder kinderen? Waarom wíllen we wel minder vlees eten, maar lukt het niet om dit daadwerkelijk te doen?