Benoît Ers en Vincent Dugomier over de serie Kinderen in het verzet en de oorlog in strips

Stripauteurs Vincent Dugomier en Benoît Ers zijn al tien jaar bezig met de ingrijpende serie Kinderen in het verzet die zich tijdens de Tweede Wereldoorlog afspeelt. Strijden of sterven, deel acht, verschijnt in het najaar, een sleutelalbum. Tijd dus voor een interview met beide auteurs over hun prachtige serie, maar ook over de fascinatie van de mens voor de oorlog.

Bronnen

Er bestaan al wat stripseries over de Tweede Wereldoorlog, hoe is het idee voor Kinderen in het verzet ontstaan?

Vincent Dugomier: Benoît en ik wilden het alledaagse leven tijdens de bezetting beschrijven vanuit het standpunt van een groepje kinderen. We deelden onze familieherinneringen en kwamen al snel tot de vaststelling dat we elk een grootvader hadden die in het verzet was geweest. Daarom moesten ook onze jonge hoofdpersonages verzetslui zijn. Zo konden we een eerbetoon brengen aan onze voorouders en hen blijvend gedenken.
Benoît Ers: Omdat mijn stijl zich eerder tot een jonger publiek richt, was het trouwens ook evident dat jongeren de hoofdrol zouden spelen.

Een historische serie maken betekent automatisch bronnen raadplegen. Het internet zal wel een belangrijke bron zijn, maar welke andere bronnen gebruikten jullie nog?

Vincent: In de eerste plaats probeerden we alles te vergeten wat we tot dan toe wisten over de wereldoorlog, omdat we vanaf nul wilden starten. We raadpleegden de gezaghebbende historische werken over die periode, maar we gingen ook musea of monumenten bezoeken. We ontmoetten getuigen of nakomelingen van getuigen, die ons vooral over de emoties en gevoelens van de mensen vertelden, essentieel om ons verhaal geloofwaardig te maken.

En visueel, elk detail van de tekening moet toch kloppen?

Benoît: Je vindt veel op het internet, maar ik kende de periode ook vrij goed omdat ik deel uitmaak van een re-enactmentgroep. Voor elke specifieke vraag vond ik wel een specialist.

Empathie

Vincent schrijft de scenario’s, maar heb jij ook een inhoudelijke inbreng, Benoît?

Benoît: Vincent is inderdaad de boordkapitein van het scenario, maar ik reik hem af en toe ideeën aan en soms oplossingen voor kleine problemen. Voor we aan een album beginnen, overleggen we altijd met elkaar over de richting die we samen willen inslaan.

“Het is ook niet echt dezelfde
soort oorlog in Oekraïne. Het lijkt
eerder op een mei 1940 die zich in
Oekraïne afspeelt dan een bezetting van
meerdere jaren. En ook al blijft geweld
geweld, de ideologieën verschillen.”

Benoît Ers

Daarna doet ieder zijn ding. Omdat het tekenwerk veel tijd in beslag neemt, neemt Vincent, om mij te ontlasten, ook de dossiers en aanverwante zaken voor zijn rekening.

Zijn jullie hoofdpersonages gebaseerd op echte historische figuren? En hebben jullie een favoriet?

Vincent: Het zijn verzonnen personages en een favoriet heb ik niet, want dat is eigenlijk als aan een ouder vragen wat zijn favoriete kind is. Maar we moesten wel een minimum aan empathie hebben voor al onze personages – goed of slecht – om ze tot leven te wekken en hun verhaal te vertellen. Zelfs hun meest donkere gedachten begrijpen, zonder ze daarom te aanvaarden, dat vonden we belangrijk.
Benoît: Als jongen zou ik een zwak hebben voor Lisa, maar ze is wel moeilijk te tekenen.

Het slechtste en beste

Was het niet lastig om een balans te vinden tussen de grote geschiedenis en het dagelijks leven tijdens de Tweede Wereldoorlog?

Benoît: Neen, de grote geschiedenis heeft zich altijd gemengd met het dagelijks leven.

Vincent: Dikwijls primeert het dagelijks leven op de grote momenten in de geschiedenis. Benoît zegt regelmatig: ‘We vertellen een tragisch verhaal binnen een idyllisch kader.’ Hij heeft inderdaad heel veel zorg en zelfs liefde gestopt in het reconstrueren van het dorpje. Bovendien zijn het personages in de grote geschiedenis, en niet andersom.

Waarom is het zo fascinerend het thema ‘oorlog’ te gebruiken in stripverhalen?

Vincent: Ik kan natuurlijk niet voor de anderen spreken, want iedereen zal wel zijn eigen reden hebben. Bij mij zijn het vooral de gewone mensen in die situatie die mij interesseren. Ik hou er niet zo van om grote militaire operaties te beschrijven en ik heb helemaal niets met wapens of uniformen. Daaraan wil ik dan ook geen extra belang hechten.
Benoît: Het was een intense periode waarbij het slechtste en het beste in de mens naar boven kwam. Veel zaken in ons huidige leven werden toen beslist. Bovendien herhaalt de geschiedenis zich altijd een beetje, zodat iedereen bezorgd blijft over de gebeurtenissen die dicht bij hun huidige angsten liggen

Geweld blijft geweld

Is het niet moeilijk om de clichés te mijden bij een verhaal over de wereldoorlog?

Benoît: Je kan clichés altijd vanuit een nieuw standpunt bekijken. Wat het grafische betreft kijk ik nooit naar anderen die hetzelfde onderwerp behandelen, zodat ik alleszins hun clichés al niet overneem. Ik kijk enkel naar foto’s uit die tijd.
Vincent: Je kan bepaalde clichés niet vermijden. Het is aan ons om er onze eigen interpretatie aan te geven. Het moeilijkste was misschien nog om rekening te houden met het gebrek aan kennis over die periode bij de jongeren zonder dat onze strip een geschiedenisboek zou worden. Daarom zit er bij de meeste uitgaven een dossier, voor wie meer wil weten.

Werd het plotseling toch niet anders werken toen de oorlog in Oekraïne uitbrak?

Vincent: Ja en nee. We werken nu al ongeveer tien jaar aan de serie en we hebben onze ‘markers’ uitgezet. Maar we weten ook wel dat onze lezers nieuwe verbanden zullen leggen met de actualiteit. Dat hebben we al van bij het begin vastgesteld. Deel 1 ging over de vlucht van duizenden voor de bombardementen door Duitse vliegtuigen. Het album verscheen op het moment van de migrantencrisis in Europa, waarbij ook zij moesten vluchten voor oorlogssituaties. Boeiend om die vergelijking te maken, maar ons verhaal toen was al eerder geschreven.
Benoît: Het is ook niet echt dezelfde soort oorlog in Oekraïne. Het lijkt eerder op een mei 1940 die zich in Oekraïne afspeelt dan een bezetting van meerdere jaren. En ook al blijft geweld geweld, de ideologieën verschillen.

Wat is het moeilijkste als je werkt aan een oorlogsstrip?

Benoît: Anachronismen proberen te vermijden. Men bekijkt de zaken van gisteren met de smaak van nu, een van de grote problemen in zowel films als stripverhalen. De heldin is gekleed zoals vroeger maar op de manier waarop men nu naar mode kijkt, opdat ze niet ouderwets zou overkomen voor de lezer. Als men naar foto’s van vroeger kijkt, gelijkt geen enkele vrouw op de filmheldinnen. Ze zien er wel een beetje zo uit, maar ze zijn niet hetzelfde. Ik probeer ze zo ‘ouderwets’ mogelijk te tekenen.

Spoilers?

Wat zijn de hoofdthema’s in Strijden of sterven, deel acht van de serie?

Vincent: Het belang en de werking van de clandestiene pers, vreemdelingen die in het Verzet komen, vooral de ‘maquis’ (n.v.d.r. Franse verzetsbeweging). Het album vertelt ook over de motivatie van François om vanaf deel 1 het oorlogsverhaal te vertellen, want hij is de voice-over in de albums.

Zonder spoilers te geven, in welke richting zal de serie evolueren?

Vincent: Het is geen geheim dat we het verhaal willen vertellen tot het einde van de oorlog en de moeizame wederopbouw na die oorlog. Daarna willen we de jeugd van Lisa in Berlijn belichten, tijdens de opkomst van Hitler, en haar militante ouders, antinazi’s. Vertellen hoe een dictator aan de macht komt, zijn volk tiranniseert of manipuleert en dan de buurlanden aanvalt.
Benoît: Toch één grote spoiler: de Duitsers zullen uiteindelijk de oorlog verliezen ;-).