Psychiater Anders Hansen, die ook ADHD heeft, leert je in De kracht van ADHD hoe je van deze diagnose een kracht kunt maken en hoe je met de negatieve aspecten omgaat, of het nu voor jezelf is of voor je kind.

Ken jij iemand die heel gedreven, creatief, onverschrokken, leergierig, flexibel en ondernemend is en veel doorzettingsvermogen heeft? Misschien ben je dit zelf wel? Deze positieve eigenschappen zijn typisch voor mensen met ADHD: een aandoening die over het algemeen wordt gezien als een ‘probleem’. Deze gedeeltelijk erfelijke eigenschappen waren echter essentieel voor het voortbestaan van onze voorouders. Mensen die niet de energie hadden om te jagen of zich niet konden hyperfocussen op de savanne, stierven van de honger of werden zelf een prooi.

Lees hier alvast de eerste pagina’s

VOORWOORD

ADHD bestaat. ADHD is geen verzonnen diagnose. Als je iets van dit boek zou moeten onthouden, is dat het wel. ADHD is een verzamelnaam voor aangeboren persoonlijkheidskenmerken die in hoge mate biologisch bepaald zijn. Persoonlijkheidskenmerken die historisch gezien tot zulke grote voordelen voor ons mensen hebben geleid dat we eigenlijk ons hele bestaan eraan te danken hebben. Vermoedelijk hebben we dankzij deze trekken Afrika verlaten om de hele wereld te koloniseren. Maar ADHD heeft niet alleen historisch voordelen met zich meegebracht, je kunt er nog steeds kracht aan ontlenen.

In dit boek laat ik zien dat ADHD eigenlijk een unieke gereedschapskist is, je moet alleen weten hoe je hem moet gebruiken. Dit gezegd hebbende wil ik het probleem beslist niet bagatelliseren. Niemand moet denken dat die diagnose betekent dat je hele leven van een leien dakje gaat, en dat kan ik uit ervaring bevestigen omdat ik er zoveel voorbeelden van heb gezien. De diagnose ADHD is niet altijd even makkelijk.

Mijn taak als psychiater is mensen te helpen die problemen hebben ten gevolge van hun psychiatrische situatie. Dus waarom vind ik het zo belangrijk om over de positieve kanten van ADHD te praten? De eerste vijftien tot twintig jaar van een mensenleven zijn ongelooflijk belangrijk voor de vorming van het verdere leven, vooral voor de vorming van het zelfbeeld. Voor ADHD is zelden een plaats in de moderne samenleving en al helemaal niet op school, omdat ADHD daar vaak problemen oplevert.

Leerlingen die slechter presteren dan hun klasgenoten voelen zich vaak dom en over het algemeen waardeloos; je wordt nu voor het eerst in je leven met anderen vergeleken. Ik heb in mijn werk veel te veel voorbeelden gezien van levenslange gevolgen van weinig zelfvertrouwen, en daar wil ik proberen verandering in te brengen.

Je moet vaak hard werken om de voordelen die ADHD met zich mee kan brengen te benutten. De eerste stap is meer leren over ADHD, welke positieve eigenschappen het met zich mee kan brengen en hoe je er actief aan kunt werken om deze positieve eigenschappen te versterken en ervan te profiteren. Dat is nu precies wat ik in dit boek ga doen. Maar het is geen leerboek dat alle denkbare aspecten van ADHD gaat behandelen, want dan zou ik wel duizend bladzijden nodig hebben. In plaats daarvan is het een populairwetenschappelijk boek dat één aspect van een van de meest spraakmakende diagnoses van onze tijd belicht: namelijk dat ADHD feitelijk een voordeel kan zijn, maar je moet weten ermee om te gaan.

Anders Hansen

1

Twee kanten van dezelfde medaille

Wat is ADHD eigenlijk? Ja, die vraag kun je je zeker wel stellen. Is het een ziekte? Is het een handicap? Is het een superkracht? Is het iets wat de geneesmiddelenindustrie heeft uitgevonden om medicijnen te verkopen? Of is het een gevolg van de tsunami van digitale informatie waar onze hersenen niet mee om kunnen gaan?

Als je op internet op ADHD zoekt krijg je 64 miljoen hits. Er lijken ongeveer evenveel meningen te zijn als dat er berichten online staan over de meest spraakmakende en meest besproken medische diagnose. Elk jaar krijgen miljoenen mensen die diagnose; dertig jaar geleden bestond hij niet eens. Je raakt met andere woorden het spoor bijster van al die meningen, maar ik hoop dat ik wat lucht kan geven.

Laten we bij het begin beginnen: wat is ervoor nodig om de diagnose ADHD te krijgen? In principe betekent het dat je problemen hebt op drie gebieden: concentratie, hyperactiviteit en impulsiviteit.

Voor iemand met ADHD kan het volgende lastig zijn:

• geconcentreerd blijven
• afleiding weerstaan
• instructies opvolgen
• naar anderen luisteren
• organiseren en plannen
• stilzitten
• anderen aan het woord laten
• op diens beurt wachten
• ongeduld de baas blijven
• rusteloos zijn en ‘altijd aan staan’, als een voortdurend draaiende motor
• voortdurend prikkels nodig hebben
• benen stilhouden en niet overal aan zitten; motorische activiteit

Denk je dat dit op jou van toepassing is, of op iemand die je kent? Dat is dan niet zo vreemd: op een bepaalde manier hebben we allemaal dit soort trekjes en staan we ergens op de ‘ADHD-schaal’. Sommigen van ons hebben er veel van en scoren daarom hoog op de schaal, zoals ikzelf. Anderen hebben ze nauwelijks en scoren laag op de schaal. Bij weer anderen zijn die eigenschappen zo sterk aanwezig – en, nog belangrijker, zijn er ten gevolge hiervan zulke ernstige problemen – dat het gerechtvaardigd is om de diagnose adhd te stellen en hen ervoor te behandelen.

Kijk eens terug naar de lijst. Niet vreemd toch, dat dit alles tot problemen leidt? Want een psychiatrische diagnose wordt alleen maar gesteld indien er problemen zijn. Dit betekent echter niet dat ADHD alleen maar problemen met zich meebrengt.

Er bestaat nóg een lijst, met positieve kenmerken, en daar wordt veel te weinig over gesproken. ADHD kan iemand ook een voordeel geven. Die persoon is vaak:

• ondernemend
• assertief: krijgt dingen voor elkaar
• energiek: bijna onuitputtelijk
• creatief en out of the box denkend
• niet bang en moedig genoeg om in nieuwe ideeën te investeren
• nieuwsgierig
• flexibel
• goed in hyperfocussen
• koppig: een vechter
• intuïtief en een vragensteller
• goed in lateraal denken: zaken vanuit een nieuw standpunt beschouwend
• goed in het verwerken van tegenslagen en niet berustend in fouten

Dit boek gaat over die positieve aspecten, dat wil zeggen: de voordelen. Waarom hebben we zo’n boek nodig, is er nog niet genoeg over ADHD geschreven? Ik denk dat naarmate het accent meer op de problemen ligt en de positieve kanten worden vergeten, het risico des te groter is dat je nieuwe problemen schept voor personen met ADHD. Met nieuwe problemen bedoel ik vooral een gebrek aan zelfvertrouwen en het gevoel dat veel deuren in het leven voor je gesloten blijven. Dat er dingen zijn die je niet kunt.

Als je in plaats daarvan de nadruk legt op de lijst met voordelen, denk ik dat je heel ergens anders uitkomt: met meer zelfvertrouwen en het gevoel dat er meer deuren openstaan. ADHD impliceert namelijk dat je een andere, unieke gereedschapskist hebt, die je moet leren gebruiken.

Ik wil hier benadrukken dat de lijst met positieve eigenschappen erg algemeen is en dat niet iedereen met ADHD al deze eigenschappen heeft; net zoals niet iedereen alles van de ‘lijst met problemen’ heeft. Daarentegen lijdt het geen twijfel dat de positieve eigenschappen vaker voorkomen bij mensen met ADHD.

Verder lezen? Bestel hier een exemplaar!